ΟΜΙΛΙΑ ΜΟΥ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΜΑΚ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: “ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΕΕ”
Καταρχήν θα ήθελα να ξεκινήσω με μία σύντομη αναδρομή στην πορεία των χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ για την ενίσχυση των επενδύσεων σε ό,τι αφορά την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ειδικότερα θα αναφερθώ στην πορεία του ΕΣΠΑ, την πορεία των διασυνοριακών προγραμμάτων, του INTERREGδηλαδή καθώς και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων.
Σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ, η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχει πετύχει σημαντικές επιδόσεις, όχι μόνο σε σχέση με τις άλλες περιφέρειες, αλλά και σε σχέση με τα τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα που τρέχουν πανελλαδικά. Ενδεικτικά κάποια στοιχεία (Δεκέμβριος 2017 ΔΤ Περιφέρειας):
- Έχει ενεργοποιηθεί πάνω από το 84% του συνόλου του Προγράμματος.
2.Έχουν εκδοθεί πάνω από 70 Προσκλήσεις που καλύπτουν όλους τους θεματικούς στόχους με διαθέσιμο προϋπολογισμό πάνω από 660 εκ. ευρώ.
3.Έχουν ενταχθεί πάνω από 183 έργα συνολικού προϋπολογισμού 512,8 εκατομμυρίων ευρώ εκ των οποίων έχουν συμβασιοποιηθεί σε ύψος 340 εκ. ευρώ
Εν συνεχεία η Περιφέρεια έχει καταφέρει να συμμετέχει σε πληθώρα έργων στο πλαίσιο των προγραμμάτων εδαφικής συνεργασίας με ίσως πιο σημαντικό την πρόταση προϋπολογισμού 1.460.000 ευρώ, για την ανάδειξη της Αμφίπολης Σερρών ως τουριστικού προορισμού.
Σε ό,τι αφορά την πορεία του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων η πορεία του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος φαίνεται να είναι καλή καθώς έχουν ενεργοποιηθεί 51.3 δις ευρώ σε εγκεκριμένα έργα τα οποία αναμένεται να κινητοποιήσουν 256.9 δις σε επενδύσεις στην πραγματική οικονομία.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα ειδικότερα, τα στοιχεία λένε ότι μέχρι και τον Δεκέμβριο έχουν εγκριθεί 1.7 δις τα οποία αναμένεται να κινητοποιήσουν 5.7 δις επενδύσεων συνολικά.
Τα ποσά αυτά επιμερίζονται σε 1.4 δις με αντίστοιχη κινητοποίηση 3.5 δις σε έργα υποδομών και καινοτομίας και σε 313 εκ. με αντίστοιχη κινητοποίηση 2.2 δις σε χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των επενδύσεων στα περιφερειακά αεροδρόμια, και ειδικότερα σε ότι αφορά την επένδυση στο αεροδρόμιο μας, λείπουν τα έργα υποδομών που είναι επικεντρωμένα στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Πέραν των παραπάνω, θέλω να σταθώ σε μία πρόσφατη εξέλιξη η οποία πιστεύω ότι μπορεί να αποτελέσει σημαντική ευκαιρία για επιχειρηματική ανάπτυξη και προσέλκυση επενδύσεων προστιθέμενης αξίας στη Θεσσαλονίκη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από δύο εβδομάδες, δημοσιοποίησε τη στρατηγική της για τα πλαστικά στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Η στρατηγική αυτή εντάσσεται στην πρωτοβουλία-πυλώνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας. Θέλω αρχικά να σας δώσω μερικά νούμερα που ισχύουν πανευρωπαϊκά.
- Στηνν ΕΕ, το δυναμικό ανακύκλωσης των πλαστικών αποβλήτων παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητο. Τα ποσοστά επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης πλαστικών στο τέλος του κύκλου ζωής τους είναι πολύ χαμηλά, ιδίως σε σύγκριση με άλλα υλικά, όπως χαρτί, γυαλί ή μέταλλα.
- Περίπου 25,8 εκατ. τόνοι πλαστικών αποβλήτων παράγονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη. Λιγότερο από το 30 % των εν λόγω αποβλήτων συλλέγεται για ανακύκλωση. Σημαντικό τμήμα του ποσού αυτού μεταφέρεται από το έδαφος της ΕΕ6 για να υποβληθεί σε επεξεργασία σε τρίτες χώρες, στις οποίες μπορεί να εφαρμόζονται διαφορετικά περιβαλλοντικά πρότυπα.
- Στην ΕΕ, ο τομέας των πλαστικών απασχολεί 1,5 εκατομμύριο άτομα και το 2015 πραγματοποίησε κύκλο εργασιών 340 δισ. EUR . Αν και η παραγωγή πλαστικών στην ΕΕ υπήρξε σταθερή τα τελευταία χρόνια, το μερίδιο της ΕΕ στην παγκόσμια αγορά μειώνεται καθώς αυξάνεται η παραγωγή σε άλλα μέρη του πλανήτη.
Επιπρόσθετα, στο πεδίο της χρηματοδότησης η ΕΕ έχει συμβάλλει με τα ακόλουθα:
- Μέχρι σήμερα, έχουν διατεθεί περισσότερα από 250 εκατ. EUR από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» για τη χρηματοδότηση της Ε&Α σε τομείς που σχετίζονται άμεσα με την κυκλική οικονομία
- Τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, συμβάλλουν επίσης σημαντικά στην ανάπτυξη της ικανότητας της ΕΕ στον τομέα της ανακύκλωσης, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης των πλαστικών. Από το 2014 έως το 2020 διατέθηκαν περισσότερα από 5,5δισ. EUR για τη βελτίωση της διαχείρισης των αποβλήτων. Η χρηματοδότηση αυτή αναμένεται να οδηγήσει κυρίως σε αύξηση της ικανότητας ανακύκλωσης αποβλήτων κατά 5,8 εκατομμύρια τόνους ετησίως .
- Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) μπορεί επίσης να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο εν προκειμένω, για παράδειγμα στηρίζοντας τη μεγαλύτερη ολοκλήρωση της αλυσίδας αξίας, καθώς και έργα για την ανακύκλωση πλαστικών σε κλειστό κύκλο. Πρόσφατα δρομολογήθηκε η «Πλατφόρμα για τη χρηματοδότηση της κυκλικής οικονομίας», η οποία θα συμβάλει στην ενημέρωση των επενδυτών και θα διευκολύνει την πρόσβαση έργων κυκλικής οικονομίας σε χρηματοδότηση.
Προκύπτει ότι υπάρχει ένα πεδίο στο οποίο θα αναπτυχθούν σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες δεδομένης της ενίσχυσης της κυκλικής οικονομίας από την ΕΕ και σε επίπεδο πολιτικών αλλά και σε χρηματοδοτήσεων. Έχοντας υπόψη τόσο την προαναφερθείσα γεωστρατηγική θέση της Θεσσαλονίκης, όσο και τις ανάγκες της περιοχής για παραγωγικές επενδύσεις, θεωρώ ότι η χρονική συγκυρία είναι ιδανική προκειμένου να εξετάσουμε σοβαρά το ενδεχόμενο η Θεσσαλονίκη να αποτελέσει διαβαλκανικό κόμβο για την κυκλική οικονομία, προσελκύοντας επενδύσεις και δημιουργώντας βιώσιμες θέσεις απασχόλησης αλλά θέσεις που θα αξιοποιούν το υψηλό επιστημονικό αλλά και τεχνολογικό δυναμικό της χώρας μας.
Θα ήθελα να συνεχίσω τώρα θέτοντας υπόψη σας την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ με τίτλο «Ετοιμότητα για το Μέλλον της Παραγωγής», η χώρα μας είναι η μόνη από τα παλαιά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία κατατάσσεται στις αναδυόμενες χώρες με χαμηλή προοπτική. Η επίδοση αυτή επηρεάζεται κυρίως από τρεις παράγοντες. Πρώτον, το επίπεδο τεχνολογικής ετοιμότητας και καινοτομίας, δεύτερον το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για παραγωγικές επενδύσεις και τρίτον το περιβάλλον της ζήτησης. Αν ο τρίτος παράγοντας είναι ίσως ο πιο έντονα επηρεασμένος από την κρίση, θα έλεγε κανείς ότι οι χαμηλές επιδόσεις στους άλλους δύο τομείς προκαλούν μάλλον έκπληξη. Και αυτό γιατί μετά από όλα όσα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στη χώρα, θα περίμενε κανείς ότι τουλάχιστον το θεσμικό πλαίσιο θα είχε καλύτερη επίδοση.
Επιπρόσθετα, αν και η χώρα έχει σχετικά υψηλή κατάρτιση στις νέες τεχνολογίες, δηλαδή σε μηχανικούς και επιστήμονες πληροφορικής, οι επιμέρους επιδόσεις της στην προσέλκυση επενδύσεων στις αναδυόμενες τεχνολογίες αλλά και σε επενδύσεις εντάσεως και μεταφοράς τεχνολογίας. Για να σας δείξω τη μεγάλη αντίθεση, η Ελλάδα, σε σχέση με τις 100 χώρες της έρευνας, κατατάσσεται δέκατη στον τομέα της διαθεσιμότητας μηχανικών και επιστημόνων και 21η στον τομέα επιστημονικών και τεχνολογικών δημοσιεύσεων. Από την άλλη πλευρά, βρίσκεται χαμηλότερα από την 90η θέση σε ό,τι έχει να κάνει με τη δυνατότητα των επιχειρήσεων αλλά και του δημοσίου τομέα να αξιοποιήσουν τις αναδυόμενες τεχνολογίες αλλά και τη δυνατότητα να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις.
Σε ό,τι αφορά το θεσμικό πλαίσιο απλά θα αρκεστώ να πω ότι αν και στα επί μέρους χαρακτηριστικά η Ελλάδα βρίσκεται στη μέση της κατάταξης, υπάρχει ένα ποιοτικό στοιχείο στο οποίο βρίσκεται στον πάτο. Ειδικότερα, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 100η θέση (από τις 100) σχετικά με την μελλοντική προοπτική της κυβέρνησης. Και αυτό δεν το λέμε εμείς ως αντιπολίτευση, το λέει το παγκόσμιο διεθνές φόρουμ το οποίο έχει μεγάλη εμπειρία στο να αξιολογεί τις επιδόσεις των κρατών που συμπεριλαμβάνει στις έρευνές του.
Συμπερασματικά λοιπόν θα έλεγα ότι οι λόγοι που δεν μπορεί η Ελλάδα και κατ’ επέκταση η Θεσσαλονίκη να προσελκύσει επενδύσεις είναι, αφενός η αδυναμία να διατηρήσει το επιστημονικό και τεχνολογικά καταρτισμένο δυναμικό που παράγουν τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά μας ιδρύματα. Κάτι τέτοιο θα την καθιστούσε ελκυστικό επενδυτικό προορισμό καθώς ένας πολύ σημαντικός παράγοντας αξιολόγησης της επενδυτικής σκοπιμότητας είναι η πρόσβαση σε τεχνολογικά και επιστημονικά καταρτισμένα στελέχη. Αφετέρου, νομίζω ότι πρέπει η χώρα να αποτινάξει επιτέλους την, δυστυχώς θεμελιωμένη, ρετσινιά της χώρας που απλά δεν θέλει νέες ιδιωτικές επενδύσεις και κάνει τη ζωή δύσκολη σε όσους τολμούν να επενδύσουν σε αυτήν. Για αυτό χρειάζεται όμως αυτονόητα πολιτική αλλαγή καθώς πλέον η αδυναμία της παρούσας κυβέρνησης να δημιουργήσει ένα ευνοϊκό για τις επενδύσεις κλίμα πλέον αποτυπώνεται με το χειρότερο δυνατό τρόπο σε έγκυρες μελέτες όπως αυτή του Διεθνούς Επιχειρηματικού Φόρουμ.
Ξεκινώντας λοιπόν στο τι πρέπει να γίνει θα σας πως επιγραμματικά πως χρειάζονται τα εξής:
Πρώτον, χαμηλότεροι φόροι για τις επιχειρήσεις, όσο το δυνατόν περισσότερο, με ταυτόχρονη μείωση των δαπανών.
Δεύτερον, πλήρης ανάληψη μεταρρυθμιστικής ατζέντας με έμφαση στις διαρθρωτικές αλλαγές που ανοίγουν την οικονομία μας και την κάνουν πιο ανταγωνιστική και ελκυστική για επενδύσεις.
Τρίτον, δημιουργία ποιοτικών θέσεων απασχόλησης για τους νέους και ταλαντούχους αλλά και ευνοϊκότερο περιβάλλον σύστασης και λειτουργίας καινοτόμων επιχειρήσεων.
Τέταρτον, μεθοδική αξιοποίηση των σημαντικών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που προκύπτουν από τη γεωστρατηγική θέση της χώρας επενδύοντας σε υποδομές logisticsκαι μεταφορών.
Πέμπτον, αξιοποίηση με όρους ιδιωτικονομικούς του τεράστιου πολιτιστικού μας αποθέματος για την βελτίωση της τουριστικής μας ελκυστικότητας κατά τη διάρκεια όλου του έτους αλλά και για τη δημιουργία υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας.
Στην πράξη τώρα, θα σας αναφέρω ορισμένα παραδείγματα πέραν των ήδη δρομολογηθέντων επενδύσεων, όπως αυτές του ΟΛΘ αλλά και της αναβάθμισης του αεροδρομίου της πόλης μας.
Πρώτο παράδειγμα, η απορρύπανση του παράκτιου μετώπου. Αποτελεί ένα έργο το οποίο όχι μόνο θα λύσει το διαχρονικό πρόβλημα στον Θερμαϊκό αλλά θα δώσει νέα πνοή στην περιοχή καθώς θα αναβαθμίσει ποιοτικά το περιβάλλον. Ειδικά για την βελτίωση του περιβάλλοντος, πέρα από τα σχεδόν 1.5 δις που είναι διαθέσιμα μέσω του ΕΣΠΑ πανελλαδικά για αντίστοιχες δράσεις, θέλω να αναφέρω και το πρόγραμμα για τις Αστικές Καινοτόμες Δράσεις, το οποίο χρηματοδοτεί έργα προϋπολογισμού έως και 5 εκ. ευρώ για την υλοποίηση καινοτόμων λύσεων με θέμα την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, τη βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας, και την ενίσχυση της απασχόλησης και των δεξιοτήτων στην τοπική οικονομία. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι τόσο η Αθήνα όσο και το Ηράκλειο έχουν πετύχει χρηματοδότηση μέσα από το πρόγραμμα αυτό και θα έλεγα ότι και η Θεσσαλονίκη μας μπορεί να διεκδικήσει χρηματοδότηση.
Δεύτερο παράδειγμα, η αξιοποίηση της γεωστρατηγικής θέσης της πόλης μας. Όπως προανέφερα, αν η ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ έχει τα αποτελέσματα που έως τώρα φαίνεται να έχει η αντίστοιχη ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ, τότε σίγουρα θα αποτελέσει έναυσμα για ενίσχυση του ρόλου της Θεσσαλονίκης ως κέντρου μεταφορών και logistics. Περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της Θεσσαλονίκης θα επιφέρει το κυοφορούμενο έργο σιδηροδρομικής διασύνδεσης Ελλάδος-Βουλγαρίας-Ρουμανίας. Η σιδηροδρομική σύνδεση των λιμανιών Θεσσαλονίκης-Καβάλας-Αλεξανδρούπολης με τα λιμάνια Μπουργκάς-Βάρνα-Ρούσε της Βουλγαρίας με σκοπό να φτάσει έως και την Κοστάντζα της Ρουμανίας, ανοίγει νέους ορίζοντες στις συνδυασμένες μεταφορές κάνοντας τη Θεσσαλονίκη τόσο αφετηρία όσο και τελικό προορισμό ενός πολύ σημαντικού δικτύου.
Τρίτο παράδειγμα, η αξιοποίηση του πολιτιστικού μας αποθέματος με καινοτόμο τρόπο. Φέτος είναι έτος πολιτιστικής κληρονομιάς και στο πλαίσιο αυτό θα οργανώσω στην πόλη μας μία εκδήλωση με θέμα την ψηφιοποίηση του πολιτιστικού υλικού με προσκεκλημένη την αρμόδια Επίτροπο για τις ψηφιακές τεχνολογίες κα MariyaGabriel. Πέραν αυτού, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ολοκλήρωσε πρόσφατα μία πολύ ενδιαφέρουσα συμφωνία με το Γαλλικό Ινστιτούτο για τη Χρηματοδότηση του Κινηματογράφου και των Πολιτισμικών Βιομηχανιών. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Τράπεζα θα παράσχει συνολικά 130 εκ. για τη χρηματοδότηση μέσω δανείων και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην πολιτιστική βιομηχανία. Θα σταθώ εδώ στην πρόσκληση που εξέδωσε πριν από μερικές μέρες η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με προϋπολογισμό 4.2 εκ. ευρώ η οποία αφορά έργα πληροφορικής για φορείς της Περιφέρειας, τα οποία θα μπορούσαν εν προκειμένω να είναι προσανατολισμένα προς την ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος μέσω τεκμηρίωσης και ψηφιοποίησης του.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω και πάλι ότι πρώτο μας μέλημα είναι πως θα άρουμε πρώτα τα υφιστάμενα εμπόδια προκειμένου να γίνει η χώρα μας και φυσικά η Θεσσαλονίκη μας ελκυστικός τόπος για επενδύσεις. Εν συνεχεία θα πρέπει να υπάρξει το κατάλληλο μείγμα πολιτικών προκειμένου να πείσουμε ότι η Ελλάδα είναι ανοικτή και έτοιμη να υποδεχθεί επενδύσεις.